Tekjuafkoma hins opinbera var neikvæð um 29,5 milljarða króna árið 2019, eða sem nemur 1% af landsframleiðslu ársins samkvæmt bráðabirgðatölum. Til samanburðar var afkoman jákvæð um 22,8 milljarða króna árið 2018, eða 0,8% af landsframleiðslu. Áætlað er að heildartekjur hins opinbera á verðlagi hvers árs árið 2019 hafi aukist um 1% á milli ára og að heildarútgjöld hins opinbera hafi aukist um 5,5% á sama tíma.

Tekjur ríkissjóðs af stöðugleikaframlagi upp á 384,2 ma.kr. eru meðtaldar 2016. Bráðabirgðatölur fyrir árið 2019.

Versnandi afkoma hins opinbera á 4. ársfjórðungi 2019
Áætlað er að tekjuafkoma hins opinbera hafi verið neikvæð um 8,3 milljarða króna á 4. ársfjórðungi 2019, eða sem nemur um 1,1% af landsframleiðslu ársfjórðungsins. Versnandi afkoma skýrist m.a. af samdrætti í tekjum og í heild er áætlað að tekjur hins opinbera hafi dregist saman um 1,1% á 4. ársfjórðungi. Á sama tímabili er áætlað að heildarútgjöld hins opinbera hafi aukist um 1,8%. Launakostnaður hins opinbera vegur þar þyngst en áætlað er hann hafi aukist um 4,8% frá sama ársfjórðungi fyrra árs.

Bráðabirgðatölur fyrir árið 2019.

Tekjur hins opinbera 40,9% af VLF
Tekjur hins opinbera eru áætlaðar 1.213,3 milljarðar króna árið 2019, eða sem nemur 40,9% af landsframleiðslu. Til samanburðar mældust tekjur hins opinbera 1.201 milljarður króna árið 2018, eða sem nemur 43,1% af landsframleiðslu þess árs. Á verðlagi hvers árs jukust tekjur hins opinbera um rúma 12 milljarða á árinu 2019, borið saman við fyrra ár, eða um 1%.

Tekjur ríkissjóðs af stöðugleikaframlagi upp á 384,2 ma.kr. eru meðtaldar 2016. Bráðabirgðatölur fyrir árið 2019.

Heildartekjur ríkissjóðs drógust saman um 0,8% árið 2019 samanborið við fyrra ár og námu alls 872,5 milljörðum króna. Á sama tíma jukust tekjur sveitarfélaga um 5,6% og námu alls 383 milljörðum króna. Heildartekjur almannatrygginga jukust mest eða um 12,9% og námu alls 283,5 milljörðum króna á árinu 2019.

¹Tekjur ríkissjóðs af stöðugleikaframlagi upp á 384,2 ma.kr. eru meðtaldar 2016.
²Bráðabirgðatölur fyrir árið 2019.

Skattar á tekjur og hagnað jukust um 3,6% árið 2019
Skattar á tekjur og hagnað er stærsti tekjuliður hins opinbera og er áætlað að hann hafi skilað 43,7% af heildartekjum hins opinbera á árinu 2019. Alls námu tekjur hins opinbera af sköttum á tekjur og hagnað um 530 milljörðum króna á árinu 2019 og jukust um 3,6% frá fyrra ári. Sem hlutfall af landsframleiðslu námu skattar af tekjum og hagnaði 17,9% á síðasta ári. Tekjur hins opinbera af sköttum á vöru og þjónustu jukust nokkru minna á árinu 2019 borið saman við fyrra ár eða um 1,6%. Skattar á vöru og þjónustu námu 28,6% af heildartekjum það ár, eða 11,7% af landsframleiðslu ársins.

¹Tekjur ríkissjóðs af stöðugleikaframlagi upp á 384,2 ma.kr. eru meðtaldar 2016.
²Bráðabirgðatölur fyrir árið 2019.

Útgjöld hins opinbera jukust um 5,5% árið 2019
Útgjöld hins opinbera eru áætluð 1.242,8 milljarðar króna árið 2019 og jukust þau um 5,5% milli ára. Áætlað er að útgjöld ríkissjóðs og sveitarfélaga hafi aukist um 4,9% en útgjöld almannatrygginga jukust töluvert meira eða um 15,6% frá fyrra ári.

¹ Bráðabirgðatölur fyrir árið 2019.

Samneysluútgjöld hins opinbera, þ.e. launaútgjöld, kaup á vöru og þjónustu og afskriftir að frádreginni sölu á vöru og þjónustu, námu 721,9 milljörðum króna, eða 24,3% af landsframleiðslu árið 2019. Er það aukning um 7,8% á milli ára. Launakostnaðurinn vegur þyngst og er áætlað að hann hafi aukist um 6,3% frá árinu 2018.

Fjárfestingarútgjöld hins opinbera drógust saman um 14% árið 2019, en hlutfall þeirra af landsframleiðslu hefur farið hækkandi undanfarin ár og mældist 3,6% á síðasta ári.

Bráðabirgðatölur benda til þess að félagslegar tilfærslur til heimila hafi aukist um 16,7% á árinu 2019 og hafi numið 7,4% af landsframleiðslu borið saman við 6,8% árið áður. Vegur þar þyngst mikil útgjaldaaukning hjá lífeyristryggingum og atvinnuleysistryggingasjóði.

Vaxtagjöld hins opinbera hafa lækkað umtalsvert síðustu tvö ár og er áætlað að þau hafi lækkað um 30% frá árinu 2017. Vaxtagjöldin sem hlutfall af landsframleiðslu námu 2,4% á árinu 2019 samanborið við 3,9% árið 2017.

¹ Bráðabirgðatölur fyrir árið 2019.

Mikill vöxtur í fjárfestingu hins opinbera á árinu 2018 skýrist meðal annars af afhendingu Hvalfjarðarganga frá einkahlutafélaginu Speli til ríkisins. Bráðabirgðatölur fyrir árið 2019.

Heilbrigðisútgjöld í hlutfalli af landsframleiðslu ekki hærri síðan 2005
Einn stærsti málaflokkurinn í opinberum rekstri eru heilbrigðismálin og á árinu 2019 er áætlað að 18,3% útgjalda hins opinbera hafi runnið til þeirra. Áætlað er að heilbrigðisútgjöld hins opinbera hafi numið 227,5 milljörðum króna á árinu 2019. Útgjöld til heilbrigðismála í hlutfalli af landsframleiðslu hafa aukist á hverju ári frá árinu 2015 og nema 7,7% á árinu 2019 samanborið við 6,8% árið 2015. Heilbrigðisútgjöld í hlutfalli af landsframleiðslu hafa ekki mælst hærri síðan árið 2005.

Útgjöld hins opinbera til fræðslumála eru áætluð um 203,8 milljarðar króna á árinu 2019, eða 6,9% af landsframleiðslu. Útgjöld hins opinbera til fræðslumála í hlutfalli af landsframleiðslu hafa aukist frá árinu 2016 eftir nær samfellda lækkun frá 2005 en þá nam hlutfallið 7,5%.

Tæplega helmingur útgjalda hins opinbera til fræðslumála rann til grunnskólastigsins, eða sem nemur 3,3% af landsframleiðslu. Til háskólastigsins runnu 19,2% af fræðsluútgjöldum hins opinbera, eða 1,3% af landsframleiðslu. Framhaldsskólastigið tók til sín 16,1% útgjaldanna og 10,4% fóru til leikskólastigsins. Í heildina námu útgjöld til fræðslumála 16,4% af heildarútgjöldum hins opinbera.

Bráðabirgðatölur fyrir árið 2019.

Heildarskuldir hins opinbera námu 68,6% af landsframleiðslu í lok árs 2019
Peningalegar eignir hins opinbera námu samkvæmt áætlun rúmlega 1.589,1 milljörðum króna í árslok 2019, eða sem nemur 53,6% af landsframleiðslu. Heildarskuldir hins opinbera námu samkvæmt áætlun 2.034,5 milljörðum króna í lok ársins 2019, eða 68,6% af landsframleiðslu samanborið við 70,5% í árslok 2018. Er þetta áttunda árið í röð þar sem skuldir hins opinbera sem hlutfall af landsframleiðslu fara lækkandi en þær hafa ekki mælst lægri á þann mælikvarða í rúman áratug.

Í árslok 2019 er áætlað að erlendar lántökur hafi numið 6,4% af landsframleiðslu. Innlendar lántökur sem hlutfall af landsframleiðslu hafa farið lækkandi og námu 8,7% af landsframleiðslu í árslok 2019. Eignir og skuldir eru áætlaðar út frá greiðslutölum árið 2019 og geta niðurstöður breyst þegar endanlegt uppgjör liggur fyrir.

¹ Bráðabirgðatölur fyrir árið 2019.

Bráðabirgðatölur fyrir árið 2019.

Talnaefni

Nánari upplýsingar

Deila