Afkoma hins opinbera er áætluð neikvæð um 68,6 milljarða króna, eða sem nemur 9,4% af vergri landsframleiðslu ársfjórðungsins. Kórónaveirufaraldurinn (Covid-19) hefur haft umtalsverð áhrif á afkomu hins opinbera á árinu 2020 og hafa efnahagsaðgerðir stjórnvalda, sem gripið var til vegna faraldursins, haft mikil áhrif bæði á tekjuöflun hins opinbera og útgjöld þess.
Í heild er áætlað að tekjur hins opinbera hafi dregist saman um 5% borið saman við 3. ársfjórðung 2019. Áætlað er að tekjur af sköttum á tekjur og hagnað hafi aukist um 3%. Áætlaðar tekjur af sköttum á vöru og þjónustu drógust saman um 21,5% á 3. ársfjórðungi og vegur þar þyngst samdráttur í innheimtum tekjum af virðisaukaskatti sem dróst saman um 37%.
Áætlað er að tekjur af tryggingagjaldi hafi dregist saman um 6,2% á 3. ársfjórðungi sem skýrist m.a. af lækkun á tryggingagjaldi um 0,25 prósentustig.
Áætlað er að heildarútgjöld hins opinbera hafi aukist um 13,4% á 3. ársfjórðungi 2020 frá sama tímabili fyrra árs. Launakostnaður vegur þar þyngst en hann er áætlaður um 32% af heildarútgjöldum hins opinbera.
Áætlað er að félagslegar tilfærslur til heimila hafi aukist um 15% borið saman við 3. ársfjórðung 2019 og má þar rekja stærstan hluta aukinna útgjalda til Atvinnuleysistryggingasjóðs. Útgjöld sjóðsins vegna hlutabótaleiðarinnar námu um 2 milljörðum króna, auk þess sem útgjöld vegna almennra atvinnuleysisbóta hækkuðu umtalsvert vegna aukins atvinnuleysis.
Framleiðslustyrkir hins opinbera hækkuðu um tæp 134% frá 3. ársfjórðungi 2019 og er stærsti liðurinn þar greiðsla launa á uppsagnarfresti sem námu 9,4 milljörðum króna á tímabilinu.
Við endurskoðun á geiraflokkun opinberra aðila í lok nóvember sl. færðust 24 einingar sem hingað til hafa verið flokkaðar utan hins opinbera, þ.e. A-hluta ríkissjóðs, A- hluta sveitarfélaga og almannatrygginga, yfir til hins opinbera. Ekki liggja fyrir fjárhagsupplýsingar þessara eininga fyrir árið 2020 og eru þær því áætlaðar í þessari útgáfu.
Fjárhagur hins opinbera á 3. ársfjórðungi | |||
2019 | 2020 | Breyting | |
Verðlag hvers árs, milljarðar króna | 3. ársfj. | 3. ársfj. | % |
Heildartekjur | 314,6 | 298,8 | -5,0 |
Heildarútgjöld | 324,0 | 367,4 | 13,4 |
Fjárfesting | 30,3 | 28,6 | -5,5 |
Tekjujöfnuður | -9,4 | -68,6 | • |
Tekjujöfnuður % af tekjum | -3,0 | -23,0 | • |
Tekjujöfnuður % af VLF ársfjórðungs | -1,2 | -9,4 | • |
Bráðabirgðatölur fyrir 2020