Tekjur innlendra fjölmiðla árið 2022 námu rúmum 29 milljörðum króna. Tekjurnar stóðu svo til í stað frá fyrra ári eftir að hafa dregist saman á milli áranna 2019 og 2020 í kjölfar kórónuveirufaraldursins. Sú litla aukning sem varð á tekjum fjölmiðla stafaði af auglýsingum en tekjur af þeim jukust innan við 3% á sama tíma og eins og hálfs prósenta samdráttur varð í notendatekjum.
Stærsti hluti tekna fjölmiðla kemur frá notendum, um 59% á móti 41% af auglýsingum eða um 17 milljarðar króna í notendatekjur á móti ríflega 12 milljörðum í auglýsingatekjur. Hlutdeild Ríkisútvarpsins í tekjum fjölmiðla hækkaði lítillega á milli ára, fór úr 25% í 26% á sama tíma og auglýsingahlutdeild þess jókst úr 19% í 20%. Fimm stærstu aðilar á fjölmiðlamarkaði tóku til sín 88% af samanlögðum tekjum fjölmiðla árið 2022.
Í kjölfar kórónuveirufaraldursins 2020 hafa tekjur fjölmiðla aukist um 3%. Aukningin hefur verið langmest í hlaðvarpi (334%), sem er eðlilegt enda um nýjan miðil að ræða, og vefmiðlum (41%) en í minna mæli í útgáfu tímarita (6%) og hljóðvarpi (3%). Tekjurnar drógust hins vegar saman í sjónvarpsrekstri (1%) og í útgáfu dag- og vikublaða (5%).
Eftir nokkra tekjuaukningu fjölmiðla árin 2015-2017 hafa tekjurnar fallið á nýjan leik eða um 11%. Samdráttinn má að rekja til þverrandi auglýsingatekna en þær eru nú fast að 26% minni en þær voru árið 2016 og 42% minni en 2007 þegar þær voru mestar reiknað á föstu verðlagi. Ástæða samdráttar auglýsingatekna fjölmiðla má annars vegar rekja til útstreymis auglýsingafjár til erlendra aðila (einkum til samfélagsmiðla og leitarvéla) og hins vegar til tilkomu nýrra miðlunarleiða og miðla svo sem streymisveitna á tónlist og bókum.
Tekjuþróunin er ólík eftir miðlum. Dag- og vikublöð og tímarit hafa búið við umtalsverðan tekjusamdrátt um langt árabil á meðan samsvarandi samdráttar hefur ekki gætt í sama mæli hjá öðrum miðlum. Tekjufall blaða- og tímaritaútgáfunnar má rekja til breyttrar fjölmiðlanotkunar, sífellt aukinnar netnotkunar almennings og greiðslu auglýsenda fyrir birtingu auglýsinga á erlendum vefmiðlum. Tilkoma nýrra og fjölbreyttari leiða við miðlun hljóð- og myndefnis hefur einnig haft áhrif.
Tekjusamdráttur dag- og vikublaða hefur numið ríflega 64% frá árinu 2005. Frá 2020 hafa tekjur dag- og vikublaða minnkað um 5%, reiknað á verðlagi ársins 2022. Tekjur af útgáfu tímarita og annarra blaða jukust um 16% á milli áranna 2020 og 2022. Mest var tekjuaukningin hjá vefmiðlum, eða sem nam 41%, og hlaðvarpi, 334%. Á sama tíma jukust tekjur hljóðvarps um 3% en tekjur sjónvarps minnkuðu um 1%.
Breytt fjölmiðlaneysla almennings undanfarin ár endurspeglast að nokkru í breyttri skiptingu tekna á milli fjölmiðla eins og taflan að neðan sýnir. Árið 2022 féllu 54% tekna fjölmiðla til sjónvarps og 16% til dag- og vikublaða. Hlutdeild hljóðvarps í tekjum fjölmiðla nam 14%, vefmiðla 11% og tímarita og annarra blaða en dag- og vikublaða 4%. Hlutdeild hlaðvarps í fjölmiðlatekjum er enn afar takmörkuð eða 1%.
Frá árinu 2000 hefur hlutdeild mismunandi miðla í fjölmiðlatekjum breyst umtalsvert. Hlutur dag- og vikublaða hefur lækkað úr 38% í 16% á sama tíma og hlutur sjónvarps hefur aukist úr 40% í 54% og vefmiðla úr 1% í 11% árið 2022. Hlutur annarra blaða og tímarita hefur ríflega helmingast, eða farið úr 9% í 4%, á meðan hlutur hljóðvarps hefur aukist úr 12% í 14%.
Af ríflega 29 milljarða króna tekjum fjölmiðla árið 2022 runnu tæpir 7,5 milljarðar króna til Ríkisútvarpsins á móti ríflega 21,6 milljörðum króna til fjölmiðla í einkaeigu. Hlutdeild Ríkisútvarpsins í fjölmiðlatekjum jókst um eitt prósentustig á síðasta ári og var 26%. Hlutdeild tekna Ríkisútvarpsins í tekjum af hljóðvarpi minnkaði um tvö prósentustig og fór í 63% en jókst úr 29% í 31% er sjónvarp áhrærir. Þegar horft er til lengra tímabils fór hlutur Ríkisútvarpsins í fjölmiðlatekjum á milli áranna 2000 og 2022 úr 22% í 26%. Á sama tíma minnkaði hlutdeild Ríkisútvarpsins í tekjum hljóðvarps úr 66% í 63% en hlutdeild þess í tekjum sjónvarps féll úr 34% í 31%.
Hlutdeild Ríkisútvarpsins í auglýsingatekjum jókst á milli áranna 2021 og 2022, úr 19% í 20%. Á sama tíma minnkaði hlutur Ríkisútvarpsins í auglýsingatekjum hljóðvarps úr 39% í 37% en jókst í sjónvarpi úr 50% í 56%. Frá árinu 2000 hefur hlutur Ríkisútvarpsins í auglýsingatekjum fjölmiðla aukist úr 15% í 20% og sjónvarps úr 32% í 56%. Á sama tíma hefur hlutur þess í auglýsingatekjum hljóðvarps dregist saman úr 43% í 37%.
Af heildartekjum fjölmiðla árið 2022 runnu yfir 88% til fimm rekstraraðila að Ríkisútvarpinu meðtöldu, 94% af notendagjöldum féllu í þeirra hlut og 80% af auglýsingatekjum.
Þegar aðeins er miðað við einkarekna fjölmiðla runnu 85% af samanlögðum tekjum til fimm rekstraraðila, 93% notendagjalda og 78% auglýsingatekna.
Um gögnin
Upplýsingar um tekjur fjölmiðla eru fengnar frá rekstraraðilum fjölmiðla til Fjölmiðlanefndar frá 2011 og úr ársreikningum. Í þeim tilfellum þegar upplýsingar frá rekstraaðilum skortir eru tekjurnar metnar út frá virðisaukaskatti og öðrum tiltækum upplýsingum.
Fjölmiðlar eru hér skilgreindir sem dag- og vikublöð, önnur blöð og tímarit, hljóðvarp, sjónvarp og vefmiðlar. Upplýsingar um tekjur annarra miðla eru birtar í talnaefni.
Fjölmiðlatekjur eru hér skilgreindar sem tekjur fjölmiðla af sölu til notenda, þ.e. áskriftir, lausa- og þáttasala auk útvarpsgjalds sem lagt er á skattskylda einstaklinga og lögaðila sem ætlað er að standa straum af lögbundinni starfsemi Ríkisútvarpsins, og af birtingu og flutningi auglýsinga ásamt kostun. Tekjur af annarri starfsemi er ekki meðtalin, né stuðningur stjórnvalda til einkarekinna fjölmiðla.
Upplýsingar um tekjur einstaka einkarekna fjölmiðla eru ekki gefnar upp.