Samkvæmt fyrsta mati, byggðu á fyrirliggjandi gögnum, er áætlað að landsframleiðsla hafi aukist um 2,6 % að raunvirði á fyrsta ársfjórðungi 2025 miðað við sama tímabil fyrra árs. Fjármunamyndun, sem jókst um 18%, vegur þyngst í hagvexti en jafnframt jókst einkaneysla um 2,3% og samneysla um 2,6%. Að teknu tilliti til birgðabreytinga er áætlað að þjóðarútgjöld hafi aukist um 6,3% að raunvirði.
Vegna aukins halla á vöru- og þjónustuviðskiptum við útlönd á fyrsta ársfjórðungi samanborið við fyrra ár var framlag utanríkisviðskipta til hagvaxtar neikvætt um 2,1%. Á fyrsta ársfjórðungi er talið að árstíðaleiðrétt landsframleiðsla hafi aukist um 2,7% að raunvirði samanborið við fjórða ársfjórðung 2024.
Athygli er vakin á því að samhliða þessari útgáfu hefur verið gerð heildarendurskoðun á tímaröðum þjóðhagsreikninga fyrir árin 1995-2024. Nánari umfjöllun með tilvísun í greinargerð er að finna neðar í þessari frétt.
Fjármunamyndun vegur þyngst í hagvexti á fyrsta ársfjórðungi
Fjármunamyndun jókst um 18,0% að raunvirði samanborið við fyrsta ársfjórðung 2024. Þar af er áætlað að íbúðafjárfesting hafi aukist um 22,4% miðað við sama ársfjórðung 2024. Atvinnuvegafjárfesting er á sama tíma talin hafa aukist um 19,6% og er að langstærstum hluta vegna mikillar aukningar í innflutningi tölvubúnaðar fyrir gagnaver.
Lítil raunaukning, eða 2,8%, er áætluð í fjármunamyndun hins opinbera en þar ríkir þó talsverð óvissa enn sem komið er. Nefna má að nýtt skip Hafrannsóknarstofnunar kemur inn sem fjárfesting uppá tæplega fimm milljarða á ársfjórðungnum.
Einkaneysla jókst um 2,3%
Einkaneysla jókst um 2,3% frá sama tímabili fyrra árs. Innlend neysla jókst almennt lítillega þar sem hægur vöxtur var í kaupum heimilanna á hálfvaranlegum neysluvörum. Aukning er á ný í neyslu varanlegra neysluvara, eins og kaupum á bifreiðum eftir samdráttarskeið síðustu misseri. Einnig var vöxtur í einkaneyslu vegna útgjalda Íslendinga á ferðalögum erlendis ásamt vægum vexti í húsnæðislið.
Samneysla jókst um 2,6% á fyrsta ársfjórðungi
Magnaukning samneyslu á fyrsta ársfjórðungi 2025 frá sama tímabili árið áður er áætluð 2,6%. Nánar verður fjallað um fjármál hins opinbera í útgáfunni þann 12. júní næstkomandi.
Aukinn halli á utanríkisviðskiptum
Áætlað er að vöru- og þjónustuviðskipti við útlönd hafi verið neikvæð um 65,5 milljarða króna á fyrsta ársfjórðungi sem er töluvert meira halli en á sama ársfjórðungi síðasta árs þegar hallinn nam ríflega 36 milljörðum króna. Aukinn halli á utanríkisviðskiptum hefur þannig neikvæð áhrif á landsframleiðsluna á fyrsta ársfjórðungi um 2,1%.
Birgðabreytingar leiðréttar fyrir árið 2024
Við vinnu við heildarendurskoðun tímaraða þjóðhagsreikninga sem birtar eru samhliða þessari birtingu landsframleiðslunnar á fyrsta ársfjórðungi kom í ljós skekkja í grunngögnum sem liggja til grundvallar útreikningi á birgðabreytingum. Sú skekkja hafði mikil áhrif á landsframleiðsluna, til lækkunar á þriðja og fjórða ársfjórðungi 2024.
Á fyrsta ársfjórðungi jókst heildarverðmæti birgða um 4,46 milljarða króna á verðlagi ársins á milli samliggjandi ársfjórðunga. Allir undirliðir nema olía eru jákvæðir, framlag olíu var neikvætt um 575 milljónir á meðan birgðir í áli, álafurðum og kísilmálmi jukust um 2,57 milljarða. Jafnframt var birgðabreyting í sjávarútvegi jákvæð um 2,47 milljarða. Framlag birgðabreytinga til hagvaxtar á fyrsta ársfjórðungi er um 0,1% miðað við fyrsta ársfjórðung 2024.
Vinnumagn eykst um 2,9% á milli ára
Áætlað er að heildarfjöldi unninna stunda hafi aukist um 2,9% á fyrsta ársfjórðungi 2025 borið saman við sama tímabil árið 2024 á meðan fjöldi starfandi einstaklinga jókst um 0,6%.
Árstíðaleiðrétt landsframleiðsla jókst um 2,7%
Árstíðaleiðrétt landsframleiðsla jókst að raunvirði um 2,7% á fyrsta ársfjórðungi 2025 borið saman við fjórða ársfjórðung 2024. Árstíðaleiðrétt mældist 1,3% aukning í einkaneyslu á tímabilinu borið saman við fyrri ársfjórðung, 0,7% aukning í samneyslu og 0,3% aukning í fjármunamyndun. Á sama tímabili jókst útflutningur um 3,4% og innflutningur um 1,3%.
Heildarendurskoðun tímaraða þjóðhagsreikninga 1995-2024
Samhliða birtingu þjóðhagsreikninga fyrir fyrsta ársfjórðung 2025 birtir Hagstofa Íslands niðurstöður heildarendurskoðunar tímaraða þjóðhagsreikninga (e. benchmark revision). Endurskoðunin er í samræmi við samþykkta stefnu og leiðbeiningar Hagstofu Evrópusambandsins (Eurostat) um reglulegar heildarendurskoðanir þjóðhagsreikninga og samræmda tímasetningu þeirra. Slíkar endurskoðanir eru framkvæmdar að lágmarki á fimm ára fresti og miða þær að því að innleiða nýjar aðferðir, bæta gögn og tryggja samræmi við alþjóðlega staðla. Slíkar endurskoðanir gera Hagstofu Íslands kleift að taka inn nýjar gagnaheimildir og breyttar aðferðir við gerð þjóðhagsreikninga með það að markmiði að viðhalda og styrkja gæði niðurstaðna.
Meðfylgjandi er hlekkur í greinargerð með nánari útlistun á helstu atriðum endurskoðunarinnar og áhrifum þeirra á landsframleiðslu. Endurskoðunin hefur að þessu sinni mest áhrif á áður útgefnar tölur eftir 2011 en í einhverjum tilfellum eru tímaraðir uppfærðar aftur til 1995. Endurskoðun hefur bæði áhrif til hækkunar og lækkunar á magnbreytingu landsframleiðslunnar eftir árum.
Samhliða uppfærslu á tímaröðum hefur einnig verið uppfært viðmiðunarár fasts verðlags og tölur nú birtar á föstu verðlagi ársins 2020 í stað 2015 eins og verið hefur frá árinu 2020.
Endurskoðun tímaraða þjóðhagsreikninga 1995-2024 – Hagtíðindi