Eftir sögulegan samdrátt í upphafi kórónuveirufaraldursins á öðrum ársfjórðungi 2020, þegar landsframleiðslan dróst saman um 10,5% að raungildi borið saman við sama tímabil fyrra árs, gekk samdrátturinn að verulegu leyti til baka á öðrum ársfjórðungi þessa árs. Samkvæmt niðurstöðum þjóðhagsreikninga er áætlað að landsframleiðslan hafi vaxið að raungildi um 7,3% á öðrum ársfjórðungi 2021 borið saman við sama tímabil fyrra árs sem einkum skýrist af aukinni einkaneyslu og fjármunamyndun.
Fyrstu sex mánuði ársins er áætlað að landsframleiðslan hafi vaxið um 3,5% að raungildi borið saman við landsframleiðslu fyrstu sex mánuði ársins 2020. Landsframleiðsla á öðrum ársfjórðungi 2021 mælist þó enn um 4% minni að raungildi en hún var á öðrum ársfjórðungi 2019, fyrir faraldurinn.
Hlutdeild einstakra liða í hagvexti á öðrum ársfjórðungi
Á öðrum ársfjórðungi 2021 jukust þjóðarútgjöld, sem eru samtala neyslu og fjárfestingar, um 9,4% að raungildi borið saman við sama tímabil ársins á undan. Vöxtur í einkaneyslu mældist 8,5%, vöxtur samneyslu 2,6% og vöxtur í fjármunamyndun 25,9%.
Umtalsverð aukning mældist í bæði inn- og útflutningi á öðrum ársfjórðungi 2021 borið saman við sama tímabil fyrra árs en þar sem vöxtur innflutnings mældist meiri en sem nemur vexti útflutnings er framlag utanríkisviðskipta í heild til hagvaxtar neikvætt á tímabilinu. Útflutningur jókst um 27,9% en innflutningur um 32,8%. Vöru- og þjónustujöfnuður var neikvæður um 30,5 milljarða króna á tímabilinu.
Áhrif kórónuveirufaraldursins
Í mælingum þjóðhagsreikninga gætir enn beinna og óbeinna áhrifa kórónuveirufaraldursins, meðal annars breyttra sóttvarnarreglna sem innleiddar voru samhliða almennum bólusetningum á fyrri hluta ársins 2021. Fullt afnám takmarkana á samkomum innanlands tók þó ekki gildi fyrr en undir lok viðmiðunartímabilsins og veigamestu breytingarnar á sóttvörnum á landamærum tóku gildi eftir lok þess.
Árstíðaleiðréttur hagvöxtur
Árstíðaleiðrétt landsframleiðsla jókst að raungildi um 4,2% milli fyrsta og annars ársfjórðungs 2021. Borið saman við sama tímabil fyrra árs jókst árstíðarleiðrétt landsframleiðslan um 8,6% að raungildi á öðrum ársfjórðungi þessa árs.
| Landsframleiðsla á öðrum ársfjórðungi 2021 | |||||
| Verðlag ársins millj. kr. | Magnbreyting frá sama tímabili fyrra árs, % | Árstíðarleiðrétt magnbreyting frá fyrri ársfjórðungi, % | Árstíðarleiðrétt magnbreyting frá sama tímabili fyrra árs, % | ||
| 2. ársfj. | 2. ársfj. | 1. - 2. ársfj | 2. ársfj. | 2. ársfj. | |
| Einkaneysla | 405.588 | 8,5 | 4,7 | -0,8 | 8,5 |
| Samneysla | 228.047 | 2,6 | 2,7 | 0,5 | 2,7 |
| Fjármunamyndun | 201.194 | 25,9 | 13,1 | 27,1 | 26,1 |
| Birgðabreytingar | -7.789 | -1,2 | … | … | … |
| Þjóðarútgjöld alls | 827.040 | 9,4 | 5,9 | 5,3 | 10,9 |
| Útflutningur vöru og þjónustu | 287.149 | 27,9 | 1,6 | 7,5 | 25,8 |
| Innflutningur vöru og þjónustu | -317.694 | 32,8 | 8,2 | 10,4 | 32,5 |
| Verg landsframleiðsla | 796.496 | 7,3 | 3,5 | 4,2 | 8,6 |
Vinnustundum fjölgaði um 2,3%
Samkvæmt mælingum á vinnumagni, sem öllu jöfnu gefa sterka vísbendingu um framleitt magn vöru og þjónustu til endanlegra nota, jókst heildarfjöldi vinnustunda um 2,3% prósent á tímabilinu borið saman við annan ársfjórðung 2020. Heildarfjöldi vinnustunda mælist þó enn um 9,6% minni en hann var á öðrum ársfjórðungi 2019, eða sem nemur samdrætti um nærri 7 milljónir vinnustunda á ársfjórðungsgrunni.
Alþjóðlegur samanburður
Samkvæmt nýjustu birtu tölum um þróun hagvaxtar í löndum innan Evrópusambandsins og í Bandaríkjunum gætir almennt viðsnúnings í þróun landsframleiðslu á öðrum ársfjórðungi þessa árs borið saman við sama tímabil fyrra árs sem einkenndist af sögulegum efnahagssamdrætti í heiminum. Innan evrusvæðisins mældist samdrátturinn til að mynda 14,4% á öðrum ársfjórðungi 2020 en 13,6% hagvöxtur á sama tímabili í ár. Í öllum tilvikum er um að ræða fyrstu árstíðaleiðréttar bráðabirgðatölur sem hagstofur viðkomandi ríkja hafa birt á undanförnum vikum og eru settar fram með hefðbundum fyrirvörum.
Einkaneysla jókst um 8,5% á 2. ársfjórðungi
Á öðrum ársfjórðungi 2021 jókst einkaneysla um 8,5% að raungildi borið saman við sama tímabil árið 2020. Útgjöld Íslendinga erlendis jukust um 54,1% en samdrátturinn í útgjöldum Íslendinga erlendis mældist 80% á sama tímabili árið 2020. Aukning í kaupum heimila á bifreiðum mældist ríflega 72% á tímabilinu borið saman við tæplega 35% samdrátt á sama tímabili árið 2020. Fyrstu sex mánuði ársins hefur einkaneysla aukist um 4,7% borið saman við sama tímabil árið 2020.
Samneysla jókst um 2,6%
Áætlað er að samneysla hafi aukist um 2,6% að raungildi á öðrum ársfjórðungi 2021 borið saman við sama tímabili árið 2020. Aukningu í samneyslu á tímabilinu má að stærstu leyti rekja til aukningar í kaupum á vöru og þjónustu hjá hinu opinbera. Fyrstu sex mánuði ársins er áætlað að samneysla hafi aukist um 2,7% að raungildi borið saman við sama tímabil árið 2020.
Heildarfjármunamyndun jókst um 25,9%
Í heild jókst fjármunamyndun um 25,9% að raungildi á öðrum ársfjórðungi borið saman við sama tímabil fyrra árs. Heildarfjármunamyndun atvinnuvega jókst um 41,9% á tímabilinu en án fjárfestingar í skipum, flugvélum og stóriðjutengdri starfsemi mældist vöxturinn 17,5%. Skýrist munurinn af umtalsverðri aukningu í fjárfestingu í skipum og flugvélum á tímabilinu borið saman við sama tímabil árið 2020 eða sem nam tæplega 300%. Inn- og útflutningur skipa og flugvéla kemur með beinum hætti fram í fjárfestingu ýmist til hækkunar eða lækkunar. Þessi stærð skiptir oft sköpum varðandi heildarfjárhæðir í fjárfestingu og utanríkisviðskiptum en áhrif á landsframleiðslu eru aftur á móti minniháttar þar sem fjárfestingaráhrifin vega á móti áhrifum á utanríkisviðskipti. Fyrstu sex mánuði ársins hefur fjármunamyndun atvinnuvega vaxið um 21,7% að raungildi borið saman við fyrstu sex mánuði ársins 2020.
| Fjármunamyndun atvinnuvega (valdir liðir) | |||||||
| 2020 | 2021 | ||||||
| Raunbreytingar frá sama tímabili árið áður, % | 1. ársfj. | 2. ársfj. | 3. ársfj. | 4. ársfj. | Allt árið | 1. ársfj. | 2. ársfj. |
| Í stóriðju og tengdum greinum | -23,2 | -34,8 | -28,3 | -4,5 | -22,0 | -9,7 | 14,2 |
| Í skipum, flugvélum og tengdum búnaði | 2.647,4 | -11,6 | -64,3 | -73,9 | -19,2 | -67,1 | 299,5 |
| Án skipa, flugvéla, stóriðju og tengdra greina | -19,9 | -9,8 | -17,1 | 1,1 | -11,9 | 14,6 | 17,5 |
Fjármunamyndun í íbúðarhúsnæði dróst saman um 2,9% á öðrum ársfjórðungi. Á fyrstu sex mánuðum ársins hefur fjármunamyndun í íbúðarhúsnæði dregist saman um 6,7% borið saman við fyrstu sex mánuði ársins 2020.
Aukning í fjármunamyndun hins opinbera mældist 15,1% á öðrum ársfjórðungi borið saman við sama tímabil árið 2020 en fyrstu sex mánuði ársins nam aukningin 14,1% borið saman við sama tímabil ársins 2020.
Aukinn halli á vöru- og þjónustuviðskiptum
Samanlagður halli af vöru- og þjónustuviðskiptum var 30,5 milljarðar króna á öðrum ársfjórðungi 2021, borið saman við 17,4 milljarða króna halla á sama tíma árið 2020, á gengi hvors árs. Þar sem innflutningur jókst meira en sem nam auknum útflutningi á öðrum ársfjórðungi 2021 er framlag utanríkisviðskipta í heild til hagvaxtar neikvætt á tímabilinu.
Vöruskiptajöfnuður var neikvæður um 55,7 milljarða króna á öðrum ársfjórðungi 2021. Vöruútflutningur nam 183,8 milljörðum króna og vöruinnflutningur nam 239,6 milljörðum króna á sama tímabili.
Þjónustujöfnuðurinn var jákvæður um 25,2 milljarða króna á öðrum ársfjórðungi 2021. Á tímabilinu nam útflutningur á þjónustu 103,3 milljörðum króna og innflutningur á þjónustu 78,1 milljarði.
Fyrstu sex mánuði ársins 2021 var vöru- og þjónustujöfnuður neikvæður um 59 milljarða króna en var neikvæður um 19,8 milljarða á sama tíma árið 2020 á gengi hvors árs.
Samdráttur í birgðum
Á öðrum ársfjórðungi 2021 dróst heildarverðmæti birgða saman um 7,8 milljarða króna á verðlagi ársins borið saman við síðasta ársfjórðung. Mestur samdráttur mældist í birgðum sjávarafurða en birgðir af áli og olíu jukust lítilega á tímabilinu.