Tímarannsókn Hagstofu Íslands

Síðast uppfært: 27. september 2024

Hagstofa Íslands framkvæmdi tímarannsókn í fyrsta sinn í nóvember 2023. Var undirbúningur rannsóknarinnar unninn í samvinnu við félags- og vinnumarkaðsráðuneytið en Hagstofan sá um gagnasöfnun, úrvinnslu, greiningu og miðlun niðurstaðna.

Meðal niðurstaðna var að fólk á aldrinum 18 ára og eldri notaði um 3,3 klukkustundir að meðaltali í ýmis konar afþreyingu, meðal annars horfa á sjónvarp, hlusta á tónlist, stunda áhugamál eða lesa sér til afþreyingar.

Meðalmanneskjan svaf að jafnaði í tæpar níu klukkustundir í nóvember og notaði um eina klukkustund til að sinna öðrum, hvort sem það var barn á heimilinu, annar fullorðinn einstaklingur eða hjálpa óskyldum eða í sjálfboðastarfi.

Niðurstöðurnar bentu til þess að konur finndu fyrir heldur meiri streitu en karlar eða að meðaltali 4,4 stig á kvarða frá 0 – 10 fyrir karla en 5,18 stig fyrir konur. Helstu streituvaldar kvenna voru vinnan (25,2% valdi hana sem helsta streituvald) og fjárhagslegar áhyggjur (17,3%) en á meðal karla voru það fjárhagslegar áhyggjur hjá 31,2% og svo vinnan hjá 22,2%. Mikilvægt er að hafa í huga að svarhlutfall rannsóknarinnar var mjög lágt eða aðeins um 17,7%.

Að jafnaði notuðu karlar heldur meira af sínum tíma í nám, vinnu, ferðalög og annað eða um fimm klukkustundir á meðan konur notuðu um fjóra og hálfa klukkustund í sömu erindagjörðum daglega. Konur voru öllu virkari í samfélagsþátttöku en karlar og vörðu þannig um 96 mínútum á dag í þátttöku í samfélaginu á meðan karlar vörðu um 54 mínútum.

Fólk á aldrinum 70 ára og eldra notaði að jafnaði 4,5 klukkustundir á dag í afþreyingu ýmis konar en á aldrinum 30 – 54 ára voru innan við þrjár klukkustundir notaðar í sama tilgangi.

Rekstur heimilis var að sama skapi tímafrek iðja fyrir elsta aldurshópinn sem notaði um 4,4 klukkustundir í það. Hins vegar notuðu þeir sem eru á aldrinum 18 – 29 ára að jafnaði um 102 mínútur í rekstur heimilisins.

Rannsóknin var lögð fyrir í dagana 9. - 23. nóvember 2023. Í úrtaki voru 5000 manns, 18 ára og eldri, búsettir á Íslandi og valdir með slembiaðferð úr þjóðskrá. Var hverjum og einum úthlutaðir tveir dagar af handahófi, einn virkur dagur og einn helgardagur. Var þátttakendum gert að skrásetja það sem þeir gerðu yfir daginn í gegnum spurningalista á vef Hagstofunnar.

Gögnum var safnað í gegnum vefform og var rannsóknin kynnt fyrir þeim sem valdir voru í úrtak með kynningarbréfi auk þess sem haft var samband símleiðis við þá sem ekki höfðu svarað tveimur dögum eftir að viðmiðunardegi var lokið til að hvetja til þátttöku. Kynningarbréfið var sent í bréfpósti en lykilorð og hlekkur á vefformið voru send rafrænt í gegnum Ísland.is. Að auki voru smáskilaboð send til að minna á rannsóknina í byrjun hvers viðmiðunardags og daginn eftir.

Í endanlegu úrtaki voru 4.966 manns. Nothæf svör voru alls 878 sem samsvarar 17,7% svarhlutfalli. Aðeins var mögulegt að birta niðurstöður eftir kyni fyrir karla og konur þar sem kynhlutlausir í svarendahópi voru mjög fámennir.

Tímarannsóknin var unnin í samstarfi við félags- og vinnumarkaðsráðuneytið sem fer með jafnréttismál en rannsóknir á ólaunuðum heimilis- og umönnunarstörfum hafa sýnt að þau störf séu fremur unnin af konum. Mælingar á því hvernig fólk ver tíma sínum geta gefið betri og dýpri skilning á aðstæðum og lífsgæðum í samfélaginu og nýst við ýmis konar stefnumótun stjórnvalda.

Vonast er til þess að gögn og rannsóknir sem þessar varpi ljósi á stöðu kynjanna sem er forsenda vandaðrar stefnumótunar.

Markmið tímarannsóknarinnar var að leitast við að fanga umfang ólaunaðra heimilis- og umönnunarstarfa og þannig meta skiptingu ógreidds vinnuframlags á milli kynjanna og nýta niðurstöður við stefnumörkun á sviði jafnréttis, fjölskyldumála, félagsmála og almennt í talnaefni um lífskjör og jafnrétti.

Talnaefni

Tímarannsókn 270924 (xlsx)

Lýsigögn