Regluleg laun1voru að meðaltali 724 þúsund krónur á mánuði árið 2023. Ef eingöngu er horft til launafólks í fullu starfi voru regluleg laun að meðaltali 804 þúsund krónur og miðgildið 719 þúsund krónur. Um 65% launafólks er með regluleg laun undir meðaltali. Það skýrist af dreifingu launa. Lægstu launin dreifast á mun minna bil en hæstu launin sem veldur því að hæstu launin hafa mun meiri áhrif á meðaltalið en lægstu launin.
Heildarlaun fólks í fullu starfi voru að meðaltali 935 þúsund krónur árið 2023 og var fjórðungur með heildarlaun undir 682 þúsund krónum. Þá var helmingur karla í fullu starfi með heildarlaun yfir 893 þúsund krónum á mánuði en um 34% kvenna í fullu starfi. Að jafnaði voru karlar í fullu starfi með fleiri greiddar vinnustundir en konur í fullu starfi og voru greiddar stundir að baki heildarlaunum karla að meðaltali 179,1 stundir á mánuði árið 2023 en greiddar stundir kvenna 172,5 stundir. Fleiri greiddar stundir að jafnaði hjá körlum skýrir að hluta til hærri heildarlaun þeirra. Að auki er munur á því í hvaða atvinnugreinum karlar og konur starfa, en um 17% starfandi karla starfa hjá hinu opinbera miðað við 42% starfandi kvenna.2
Lægst meðallaun í störfum tengdum barnagæslu
Sé horft til einstakra starfa3 voru forstjórar og aðalframkvæmdastjórar fyrirtækja og stofnana að jafnaði með hæst heildarlaun eins og verið hefur síðustu ár eða um 2,3 milljónir króna að meðaltali á mánuði árið 2023. Sérfræðistörf við lækningar, dómarastörf, sérfræðistörf tengd ráðgjöf og sölu verðbréfa, sérfræðistörf tengd skipa- og flugsamgöngum, störf yfirmanna framleiðslu- og rekstrardeilda í þjónustufyrirtækjum, störf æðstu embættismanna ríkis og sveitarstjóra og störf yfirmanna rannsóknar og þróunardeilda eru dæmi um störf þar sem heildarlaun eru að meðaltali hærri en 1,7 milljónir króna á mánuði. Lægstu heildarlaunin voru hins vegar í störfum tengdum barnagæslu, eða 562 þúsund krónur á mánuði, og í skrifstofustörfum við bóka- og skjalavörslu, póstflokkun, kótun og þess háttar þar sem laun voru að jafnaði um 570 þúsund krónur á mánuði.
Heildarlaun dreifast misjafnt eftir starfsstéttum
Meðaltal heildarlauna eftir starfsstéttum árið 2023 var á bilinu 668 til 1.474 þúsund krónur á mánuði, lægst hjá ósérhæfðu starfsfólki en hæst hjá stjórnendum. Dreifing heildarlauna er nokkuð mismunandi eftir starfsstéttum, sem getur skýrst af ólíkum störfum innan einstakra starfsstétta. Það á meðal annars við um stjórnendur en í þeim hópi er að finna bæði æðstu stjórnendur fyrirtækja og yfirmenn deilda.
Launadreifing heildarlauna í fullu starfi sýnir meðal annars að nærri 69% starfsfólks í þjónustu og umönnun er með lægri heildarlaun en sem nema 750 þúsund krónum á mánuði og um 15% voru með heildarlaun á bilinu 500 – 550 þúsund. Launadreifing heildarlauna skrifstofufólks er mun einsleitari en innan annarra stétta þar sem um 63% fullvinnandi voru með heildarlaun á bilinu 550 til 800 þúsund krónur á mánuði. Mun meiri dreifing heildarlauna var sjáanleg meðal sérfræðinga, stjórnenda og iðnaðarfólks.
Nánar um niðurstöður
Hagstofan birtir samræmda tímaröð fyrir árin 2014-2023 með upplýsingum um laun starfsstétta, launaþegahópa og einstakar atvinnugreinar. Í talnaefninu er einnig að finna upplýsingar um rúmlega 200 störf launafólks í fullu starfi þar sem birt eru nokkur launahugtök auk dreifingar fyrir hvert starf.
Áður birtar niðurstöður fyrir árið 2022 hafa verið endurskoðaðar og endurreiknaðar. Því má sjá breytingar á tölugildum frá síðustu birtingu fyrir árið 2022. Um er að ræða bráðabirgðaniðurstöður sem byggja á launagögnum Hagstofunnar sem ná til rúmlega 95 þúsund launafólks á íslenskum vinnumarkaði. Niðurstöður byggja á fyrirtækjarannsókn launagreiðenda með 10 starfsmenn eða fleiri og nær hún til stærsta hluta vinnumarkaðarins. Nánar um þekju rannsóknar, skilgreiningar og lýsingar á aðferðum má finna í lýsigögnum á vef Hagstofunnar.
Stytting vinnuvikunnar, sem samið var um í kjarasamningum árin 2019 og 2020, hefur ekki áhrif á mánaðarlaun þar sem laun haldast óbreytt þó að vinnustundum að baki mánaðarlaunum fækki. Stytting vinnuvikunnar kom að mestu til framkvæmda árið 2020 á almennum vinnumarkaði en árið 2021 hjá hinu opinbera. Auk breytinga á vinnutímaákvæðum í kjarasamningum er einnig heimild til þess að þjappa vinnudeginum saman sem um nemur kaffitímum og ef heimildin er nýtt hefur sú breyting einnig áhrif á greiddar stundir. Frá 2019 hefur greiddum stundum fækkað sem bæði má rekja til styttingar vinnuviku og fækkunar yfirvinnustunda.
1 Regluleg laun starfsfólks bæði í fullu- og hlutastarfi. Regluleg laun hlutastarfsfólks eru umreiknuð í fullt starf.
2 Fjöldi starfandi í rekstrarformum samkvæmt skrám.
3 Störf sem ná til starfsfólks í fullu starfi og birt eru í talnaefni Hagstofunnar.